داور بخش نواحی اولین جشنواره ملی عودنوازی قشم گفت: جشنواره عودنوازی می‌تواند با استفاده از ظرفیت نوازندگان نخبه در دوره‌های بعدی به‌صورت بین‌المللی برگزار شود تا یک گفتمان موسیقایی شکل بگیرد.
به گزارش روابط عمومی اولین جشنواره ملی عودنوازی قشم، سید فوادالدین توحیدی، عضو شورای سیاست‌گذاری و داور بخش نواحی اولین جشنواره ملی عودنوازی قشم درباره آثار ارسال شده به دبیرخانه جشنواره بیان کرد: با توجه به اولین دوره بودن جشنواره و محدود به یک ساز بودن، شاهد استقبال خیلی خوب و مشارکت فوق‌العاده‌ای بودیم. هرسال در جشنواره موسیقی نواحی که تمام سازها حضور دارند، روی‌هم‌رفته ۱۵۰ نفر تا ۲۰۰ نفر شرکت می‌کنند اما در این جشنواره فقط برای یک ساز بیش از ۱۵۰ نفر شرکت کردند که اتفاق قابل‌توجهی است. نکته جالب‌تر اینکه در این جشنواره هنرمندان از نقاطی شرکت کردند که سابقه زیادی در عودنوازی ندارد و اصطلاحاً این مناطق عود خیز نیست مثل خراسان، سبزوار و مازندران.
نوجوانان تضمین‌کننده آینده درخشان موسیقی
وی درباره آثار ارسال شده در بخش جوان جشنواره ملی عودنوازی قشم بیان کرد: حدود ۱۳ نفر در بخش نواحی در رده سنی جوان شرکت کرده بودند که توانایی آنها نسبت به سنشان خوب بود البته من توقع بیشتری در این رده سنی داشتم. امیدوارم که در سال‌های آینده شاهد حضور بیشتر نوجوانان و جوانان باشیم؛ زیرا نسل طلایی ما نوجوانان هستند و آنها آینده را تضمین می‌کنند. هرچه تعداد شرکت‌کنندگان در این بخش بیشتر باشد نویدبخش آینده روشن است.
توحیدی تأکید کرد: بسیار به آینده خوش‌بین هستم؛ این خوش‌بینی بر اساس استقبال از جشنواره و آثار ارسال شده از سوی شرکت‌کنندگان است. تعداد نوازندگان ساز عود در ایران در پنجاه سال پیش شاید به تعداد انگشتان دست هم نمی‌رسید اما اکنون این همه شرکت‌کننده فقط در بخش نواحی حضور دارند.
رفع چالش‌های موضوع جنسیت در موسیقی دستگاهی
عضو هیئت‌داوران بخش نواحی جشنواره در پاسخ به این پرسش که چرا حضور بانوان در بخش موسیقی دستگاهی بسیار پررنگ‌تر از بخش نواحی است گفت: این اتفاق به دلیل نوع فرهنگی است که در مناطق مختلف ایران مخصوصاً در جنوب کشور وجود دارد؛ به یاد دارم زمانی که جشنواره «نی‌انبان» برگزار می‌شد، سؤال کردم که چرا در استان هرمزگان نوازنده خانم نی‌انبان وجود ندارد؟ گفته شد که این موضوع خوشایند نبوده و ساز نی‌انبان برای خانم‌ها نیست؛ یعنی این فرهنگ در حوزه موسیقی نواحی وجود دارد ولی در مناطق شهری مخصوصاً در شهرهای بزرگ این موضوع حل شده است و امروز ساز عود در دانشگاه‌ها نیز تدریس می‌شود و موضوع جنسیت حل شده است و اصلاً مطرح نیست و مشکلی ندارد.
وی درباره مؤلفه‌های موفقیت یک جشنواره شرح داد: موضوع انصاف در داوری بسیار مهم است؛ شرکت‌کنندگان نباید فکر کنند که باندبازی وجود دارد و فقط یک جریان‌های خاصی در جشنواره حضور دارند. کیفیت بالای برگزاری از موضوعات مهم دیگر است؛ باید کیفیت زیرساخت‌های اجرایی بالا باشد اگر یک جشنواره در سال اول خوب برگزار شود مسلماً در سال‌های بعدی بهتر برگزار خواهد شد؛ بنابراین باید در زمینه کیفی و کمی تلاش کنیم تا بهترین را داشته باشیم. این جشنواره چون به‌صورت ملی برگزار می‌شود همه عوامل آن باید ملی باشد یعنی صدابردار، فیلم‌بردار و عوامل اجرایی باید در سطح ملی باشند و کیفیت بالایی داشته باشند. در کل باید این جشنواره در دوره اول به‌صورت حرفه‌ای برگزار شود تا در دوره‌های بعدی حرفه‌ای‌تر باشد.
توجه به برگزاری کارگاه در مناطق مختلف
این پژوهشگر موسیقی درباره معرفی سنت عودنوازی به سایر فرهنگ‌ها و کشورها گفت: باید در بخش رسانه بسیار قوی باشیم؛ همچنین برگزاری کارگاه‌های متنوع در مناطق مختلف ایران حتی در نقاطی که خیلی هنرجو وجود ندارد بسیار تأثیرگذار است؛ اتفاقاً کارگاه‌ها باید در مناطقی برگزار شود که ساز عود را کمتر می‌شناسند. کارگاه‌ها باید رایگان و به‌صورت مرتب در نقاط مختلف ایران با حضور اساتید برجسته برگزار شود در این صورت در سال‌های بعدی شاهد افزایش چندین برابری نوازندگان خواهیم بود.
لزوم شکل‌گیری گفتمان موسیقایی
وی اظهار کرد: این جشنواره باید به سمت بین‌المللی شدن برود البته همین که در سال اول به‌صورت ملی برگزار شد اتفاق خوبی است چراکه نخبگان شناسایی می‌شوند. جشنواره می‌تواند با استفاده از ظرفیت نوازندگان نخبه در دوره‌های بعدی به‌صورت بین‌المللی برگزار شود تا یک گفتمان موسیقایی شکل بگیرد.
توحیدی ادامه داد: ایران یکی از کهن‌ترین نقاط دنیا در زمینه عودنوازی است و بیشتر از سایر کشورها سابقه دارد. متأسفانه ساز عود در جهان به عنوان یک ساز عربی و ترکی شناخته می‌شود در صورتی که پیشینه آن ایرانی است. این ساز در گذشته به «بربت» یا «رود» شناخته می‌شد؛ عرب‌ها به‌واسطه جنس چوبی ساز، لقب «عود» را به آن دادند؛ طرح این گفتمان در جشنواره بین‌المللی سبب بیان سهم‌خواهی ما خواهد شد.
استانداردهای بین‌المللی شدن
وی افزود: تصور می‌شود که اگر دو یا سه کشور در جشنواره‌ای حضور پیدا کنند آن جشنواره بین‌المللی است در صورتی که اینگونه نیست؛ یک جشنواره زمانی بین‌المللی است که در تمام نقاط جهان شناخته شده باشد، اینکه چند هنرمند به‌صورت هدفمند و گزینشی از چند کشور محدود انتخاب شوند؛ سبب بین‌المللی شدن آن جشنواره نمی‌شود.
این هنرمند درباره ملزومات مورد نیاز یک جشنواره بین‌المللی گفت: تبلیغات مناسب، سایت چندزبانه، ارتباطات گسترده در تمام نقاط از نکات مهمی است که باید به آن توجه کرد. ما در تمام کشورها سفارتخانه و رایزن فرهنگی داریم و از این طریق می‌توان با هنرمندان مناطق مختلف ارتباط برقرار کرد تا برای جشنواره تبلیغ شود.
وی درباره تجربیات خود از جشنواره‌های بین‌المللی موسیقی شرح داد: مناطقی را برای برگزاری جشنواره‌های بین‌المللی انتخاب می‌کنند که بسیار ساده و کم‌هزینه اما سرشار از حس و حال است. جشنواره‌های بین‌المللی عموماً اتاق فکر قوی دارند؛ مثلاً اتمسفر صوتی و جغرافیایی ساز عود را تجزیه‌وتحلیل می‌کنند و در مناطقی که قرار است جشنواره برگزار شود فضایی را برپا می‌کنند که مخاطب و نوازنده فکر می‌کند که در کشور مصر حضور دارد. وجود اتاق فکر بسیار مهم است نباید متصور شد که هرچه یک جشنواره گران‌تر برگزار شود بهتر است؛ مهم این است که سرمایه‌ها را به‌صورت فکر شده هزینه کرد و هدر رفت نداشته باشد.
اهمیت برگزاری جشنواره در جزیره قشم و چالش‌های آن
وی اظهار کرد: برگزاری این جشنواره در جزیره قشم بسیار خوب است زیرا قشم جزو مناطق آزاد است و گردشگران برای سفر به این جزیره حتی نیازمند ویزا نیستند اما نکته‌ای که وجود دارد این است که با اینکه این جزیره فرودگاه بین‌المللی دارد اما پرواز‌های بین‌المللی در این فرودگاه وجود ندارد؛ یک جشنواره به شرطی می‌تواند بین‌المللی باشد که شرایط و زیرساخت‌ها کاملاً مهیا باشد.
جذب گردشگر فرهنگی با برگزاری جشنواره موسیقی
توحیدی در پایان درباره جذب گردشگر فرهنگی از طریق جشنواره گفت: باید تسهیلاتی برای دانشجویان موسیقی در نظر گرفت و با اقدامات اینچنینی گردشگر موسیقایی و فرهنگی را جذب کرد؛ توجه به این موضوع برای یک جشنواره بسیار مهم است. این اتفاق در جشنواره موسیقی نواحی کرمان رخ داد و در آخرین دوره‌ای که جشنواره برگزار شد نزدیک به ۵۰۰ گردشگر صرفاً برای حضور در جشنواره به کرمان سفر کرده بودند.
گفت‌وگو از سجاد محمدیان
منبع : سایت جشنواره ملی عودنوازی قشم
